Më 9 nëntor 2015, Qendra për Kurajo Politike (CPC) në kuadër të programit për fuqizimin e kapaciteteve hulumtuese në shkencat shoqërore në Kosovë, si dhe nxitjes së një dialogu të informuar në mes palëve të interesit, organizoi takimin e tretë „Scientific Cafè”. I ftuar në këtë takim ishte Dr. Mark Baskin, Profesor i Hulumtimit në Qendrën për Studime të Politikave (Center for Policy Studies), Rockfeller College of Public Affairs and Policy, University at Albany, State University at New York dhe Ligjërues i Politikave Publike dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare në RIT/AUK (Universiteti Amerikan në Kosovë). Prezantimi i Dr. Baskin erdhi si rezultat i dekadave të hulumtimit dhe punës në Kosovë dhe gjithandej në Ballkan. Fokusi ishte në atë se si komuniteti ndërkombëtar, specifikisht hulumtimi i shkencave shoqërore ndërkombëtare e sheh Kosovën. Debati vazhdoi me studentët të cilët vinin nga fusha të ndryshme të studimit.
Dr Baskin e hapi fjalimin duke shprehur shpresën që Kosova së shpejti do të bëhet një vend ,,normal dhe i mërzitshëm” me theks të veçantë ndaj të huajve për skijimin, turizmin, partneritetin e mirë, një vend që është pjesë e Evropës dhe prej nga qytetarët e saj mund të udhëtojnë lirshëm dhe të kthehen ndaj një game të gjerë të mundësive. Ai përshkroi Kosovën bashkëkohore si shtet të vogël, multietnik që ka dalë nga një konflikt i vështirë, që së fundi ka fituar pavarësinë e saj dhe është në procesin e rikonstruktimit ekonomik dhe fuqizimin e demokracisë liberale.
Dr. Baskin shtoi se një hedhje sysh ndaj shumë publikime të financuara nga donatorët më të mëdhenj ndërkombëtar dhe organizatat ndërkombëtare priren të nxjerrin në shesh atë që Kosova vazhdon të jetë një ,,projekt” interesant për shumë fusha të zhvillimit ndërkombëtar. Shumë nga kjo punë siguron informacion të vlefshëm rreth zhvillimeve në Kosovë. Donatorët gjithashtu financojnë plane shpresëdhënëse për fuqizimin e zhvillimit ekonomik, sundimit të ligjit, reformave administrative, decentralizimit, dhe shumë fusha tjera. Grupi Watchdogs, si International Crisis Group (Grupi i Krizave Ndërkombëtare), raportojnë rreth pikave kthyese aktuale në çështjet e Kosovës dhe udhëzime optimistike për të gjitha partitë rreth asaj se çfarë duhet të bëjnë bëjnë për të shënuar progres. Kjo punë ka qëllim të qartë rritjen e kapacitetit të Kosovës për t’u bërë ,,i zakonshëm ” në një kohë relativisht të shkurtër. Por kjo punë gjithashtu ,,imagjinon” Kosovën si një projekt të ,,jashtëzakonshëm” sesa një ,,vend i zakonshëm”, si diçka të thyer që duhet rregulluar.
Dr. Baskin më pas raportoi mbi një ,,test” të thjeshtë kualitativ që ai performoi për të eksploruar se çka mjetet e kërkimit akademik perëndimor gjejnë kur një përdorues shtyp ,,Kosovo” në mjetet e kërkimit rreth artikujve akademik për Kosovën si p.sh ,,EBSCO në University at Albany”, automatikisht gjeneroi kategoritë e mëposhtme sikur të ishin ,,normale”: Lufta e Kosovës; Pavarësia e Kosovës; Gjenocidi në Kosovë; Intervenimi në Kosovë; Konflikti në Kosovë; Konflikti i Kosovës 1998-1999; Kosova dhe Varfëria në Kosovë. Për dallim një hulumtim për Kroacinë gjeneroi automatikisht: Kroacia; kultura kroate; kroatët; historia kroate; turizmi kroat; ekonomia kroate emigrimi kroat; imigrimi kroat dhe katolicizmi kroat.
Një kërkim për ,,Politikën e Kosovës” solli deri 80 artikuj më shumë pothuajse ekskluzivisht për konfliktin dhe luftën. Një kërkim për ,,Kosovën dhe Mirëqenien Sociale” rezultoi me disa artikuj interesantë mbi cilësinë e ofrimit të shërbimeve, si dhe në profesionet e shëndetit dhe mirëqenies sociale. Por ajo gjithashtu gjeti punime rreth ,,trashëgimisë së luftës, mirëqenien dhe jetesën në zonat rurale të Kosovës”, ,,Qeverisjen Paralele dhe strategjitë (etnike) kufitare në Kosovë”, ,,Plani i Ahtisaarit nga pikëpamja e sigurisë njerëzore”. U gjetën shumë artikuj mbi aspektet e administrimit ndërkombëtar në Kosovë; në precedentin e Kosovës për hungarezët në Sllovaki, p.sh. mbi rolin e emigrantëve në hartimin e politikave dhe në stresin posttraumatik në Kosovë. Eksplorimi i mëtejshëm çoi në një hulumtim që eksploronte: kuptimin e sovranitetit, jashtëzakonshmëria e Kosovës, ,,ndërtimi i shtetit” në Kosovë dhe eksperimente në decentralizimin si një mjet të politikës për të adresuar ,,konfliktin etnik” të vështirë dhe Kosova si një laborator për eksperimente në ndërhyrjen ndërkombëtare.
Ai përmbledhi këtë kërkim modest cilësor që Kosova mbetet ,,interesante” si në mallkim, ,,jetofshi në kohë interesante”. Të gjithë artikujt ishin ,,praktik” dhe politikisht të orientuar në një mënyrë që kishte për qëllim të jetë kuptimplotë për organizatat ndërkombëtare dhe donatorët. Nuk kishte asgjë rreth folklorit, letërsisë, muzikologjisë ose kulturës së gjerë, edhe pse punime të tillë ka, në shikim të parë nuk u paraqit, se puna ishte e nxitur nga një agjendë krahasuese globale e shkencave shoqërore, në të cilën Kosova ishte një ,,rast” apo vendosur si një sërë fenomenesh që mund të jenë të frytshëm krahasuar me fenomene në vendet e tjera. Përjashtim nga ky përgjithësim ishte puna për luftën, konfliktin etnik, intervenimit, administrimit ndërkombëtar dhe përpjekjet për pajtim, të cilat tregojnë Kosovën si një ,,eksperiment interesant”. Për studentët, ai përafroi kuptimin nga eseja e mirënjohur e vitit 1977 e Vaclav Havelit, ,,Fuqia e të pafuqishmit” që shkencëtarët socialë në Kosovë duhet të ,,jetojnë në mënyë të durueshme” dhe ,,të shprehen lirshëm”, duke ndërtuar marrëdhënie me shkencat shoqërore botërore në të cilën Kosova nuk është më një ,,projekt” inxhinierik, si në cdo vend të vogël evropian dhe jo vetëm ato që gjenden në të ashtuquajturat ,,Ballkani Perëndimor”.
Ai pastaj rekomandoi që përveç kësaj pune që njeh situatën e Kosovës situatë të vazhdueshme ,,komplekse dhe e tensionuar”, që brezi i ri i shkencëtarëve socialë t’i kthehet punimeve që imagjinojnë Kosovën si një vend tipik, që përjeton shumë nga sfidat e njëjta të zhvillimit si në vendet në Evropën Perëndimore, Amerikën Latine, Afrikën dhe Azinë. Ai supozoi se Kosova nuk ka qenë ,,sui generis” dhe këshilloi studentët të trajnohen në metodologjinë sasiore dhe cilësore bashkëkohore të kërkimit dhe të fillojnë eksplorimin e vlerave në mënyrë të pajtueshme me ,,World Values Survey”; të ndërtuar mbi punën e mirë të bërë në politikat publike dhe të ofrimit të shërbimeve në një mënyrë që është krahasuese në mënyrë eksplicite për punën e bërë në vende të tjera; të shkruajnë në lidhje me klasat sociale dhe dallimet urbane-rurale; për të parë punën e përditshme të zhvillimit politik në parti, forcimin e kapaciteteve administrative, kapitalin social, si vetem disa nga fushat interesante të hulumtimit. Kjo gjithashtu do të jetë interesante për të lëvizur përtej ,,rastin e Kosovës” dhe për të fituar njohuri nga studimi i shkencave shoqërore në vende të tjera. Ai është në pritje të ditës kur kosovarët udhëtojnë për në SHBA për të studiuar SHBA-të në vend të Kosovës, të cilën gjë e bëri ai shumë vite më parë, kur studioi historinë e Kroacisë dhe Jugosllavisë në Fakultetin Filozofik në Universitetin e Zagrebit.
Gjatë bisedës me studentë, u konkludua gjithashtu se Kosova ka shënuar progres substancial që nga viti 1999 dhe u theksua nevoja për fuqizimin edhe më shumë të kapaciteteve dhe idetë e pronësisë, duke përfshirë edhe problemet që lidhen me politikat publike. Sa më shumë që Universiteti i Prishtinës hapet ndaj botës për tu përfshirë me komunitetin global të hulumtimit të shkencave sociale, me anë të agjendës së saj, Kosova ,,interesante” mund ti prijë një Kosove ,,të zakonshme” dhe ,,normale” që sigurisht do të dalë në shesh. Mjetet e kërkimit perëndimor, të cilët portretizojnë llojin e punës që është duke u përfunduar rreth Kosovës (duke përfshirë, me shpresë punën nga akademikët kosovarë), do vijë duke lëvizur përtej krizës ,,interesante” në bërjen e politikave që është aktualisht në linjë.
